Ostróda i jej okolice przedstawiane są w licznych wydawnictwach promocyjnych i na portalach turystycznych jako kraina pełna jezior, utkana gęsto plażami, oferującymi gościom i tubylcom najwspanialszą w świecie rekreację. Gdy sięgnąć w głąb dziejów, okazuje się, że nasi praprzodkowie takich możliwości mieli równie dużo, a może nawet więcej. Przy tych możliwościach jednak nie traktowali nadjeziornych i nadrzecznych plaż jako wczasowisk – były to dla nich miejsca zamieszkiwania i pracy.

Na ich pozostałości możemy natknąć się spacerując po podostródzkich lasach i polach. Upadłe przed wiekami, opuszczone i zapomniane wioski powiatu ostródzkiego - niektóre odnalezione przed laty, bogate w ślady dawnego osadnictwa, inne schowane pod ziemią lub leśnym runem, wciąż czekające na swego odkrywcę.

Siedliska ludzkie z okolic Ostródy mają niezwykle długą historię. Niektóre osady, jak potwierdzają badania archeologiczne, funkcjonowały w tych samych miejscach od czasów przedlokacyjnych. Do takich wsi należą Brzydowo, Tyrowo, Ornowo, Smykowo, Ryńskie, Turznica, Lipowo, Samborowo, być może Wirwajdy.

Pod koniec 1947 roku sytuacja polityczna w Ostródzie zaczynała się stabilizować po myśli ówczesnych władców Polski. „Po klęsce wyborczej mikołajczykowskiego stronnictwa i wspierającego go obozu reakcji, jak też po uchwaleniu przez Sejm 22 lutego 1947 roku ustawy o amnestii nastąpiła poprawa stanu bezpieczeństwa w powiecie. Podziemie rozbito i zlikwidowano. Polska Partia Robotnicza umocniła swą pozycję partii hegemonistycznej.” – jak napisał z satysfakcją Antoni Sołoma (Ostróda. Z dziejów miasta i okolic. Pojezierze. Olsztyn 1976).

Początki ewangelicyzmu (luteranizmu) w Ostródzie i powiecie ostródzkim sięgają czasów wprowadzenia reformacji przez księcia pruskiego Albrechta I na terenie Prus Książęcych. Przeważnie wydarzenie to łączy się z Hołdem Pruskim z 8 kwietnia 1525r. W rzeczywistości miał on charakter całkowicie polityczny, prowadzący do sekularyzacji Prus.

Przedmieścia, progi i opłotki miasta – wąskie brukowane ulice otulone brudnawożółtym światłem, zmieszane zapachy dymu i parzonej wędzonki, szczekające na podwórzach psy i gęgający, gdaczący drób, kobiety i starcy wyglądający przez okna. Przedmieścia, życie powolne, zagranica miasta.